پروبیوتیکها ترکیبی از باکتری زنده و مخمرها میباشند، که
بهطور کلی برای سلامت شما خوب هستند، اما بهطور ویژه برای سلامت دستگاه گوارش مفید هستند.
وقتی به باکتری فکر میکنید، بهراحتی میتوانید آن را به بیماریهای مانند آکنه یا بیماریهای جدیتر مرتبط کنید.
بااینحال، باکتریها در شکلهای خوب و بد وجود دارند. پروبیوتیکها یکی از انواع خوب آنها هستند، به نحوی که بهطور طبیعی در بدن شما زندگی میکنند و میتوانند به مبارزه با باکتریهای بدی که بر سلامت شما تأثیر منفی میگذارند، کمک کنند.
پروبیوتیکها بهعنوان یک موجود زنده در بدن شما، مادهای تشکیل میدهند که به میکروبیم معروف است، مجموعهای از میکروارگانیسمها مانند قارچها، ویروسها، پروتوزوا و همانطور که دیدیم، باکتریها. میکروبیم برای حفظ ایمنی بدن، بهبود سلامت گوارش و جلوگیری از بیماریهای قلبی مهم است.
پروبیوتیکها ممکن است در روده، دهان، واژن، مجاری ادراری، پوست و ریهها یافت شوند.
بدلیل بسیاری از فوایدی که برای سلامتی دارد، مکملهای پروبیوتیک بهطور گستردهای مورد استفاده قرار میگیرند.
توجه به این نکته ضروری است که درحالیکه پروبیوتیکها معمولاً بهعنوان مکملهای غذایی مصرف میشوند، اما در غذاهایی مانند ماست و کیمچی نیز یافت میشوند و همچنین ممکن است جزو ترکیبات داروها نیز باشند. اگر انواع پروبیوتیکها را از طریق رژیم غذایی خود مصرف میکنید، احتمالاً به مکمل نیاز ندارید. و اگر تصمیم به مصرف مکمل گرفتید، بهتر است این کار را زیر نظر متخصص تغذیه یا پزشک انجام دهید.
انواع پروبیوتیکها
پروبیوتیکها با شناسایی جنس، گونه و نژاد نامگذاری میشوند.
مثلاً، بیایید نگاهی به بیفیدوباکتریوم لاکتیس HN019 بیندازیم.
- HN019 نشاندهنده نوع یا سادهترین سطح شناسایی است که میتواند مانند یک فرد از اعضای خانواده در نظر گرفته شود.
- لاکتیس گونه یا یکی از اعضای اصلی خانوادهای بزرگتر از باکتریها است.
- بیفیدوباکتریوم جنس یا سویهای از یک خانواده گسترده است.
هر نوع از پروبیوتیکها مزایای خاصی برای سلامتی دارند. گونههای زیادی وجود دارد، اما 7 گونه اصلی از پروبیوتیکها که معمولاً در مکملهای پروبیوتیک یافت میشوند، عبارتند از:
- لاکتوباسیلوس
- بیفیدوباکتریوم
- زاخارومایسیس
- استرپتوکوکوس
- انتروکوکوس
- اشریشیا
- باسیلوس
همانطور که اشاره کردیم، پروبیوتیکها در مخمرها نیز یافت میشوند. انواع مخمرهای پروبیوتیک عبارتند از: ساکارومایسیس سرویسیا وار، بولاردی، مچنیکویا زیزیفیکولا و ساکارومایسیس سرویسیا.
منابع پروبیوتیکها
شما میتوانید پروبیوتیکهای خود را از دو نوع از محبوبترین غذاهای تخمیر شده، ماست و پنیر، دریافت کنید.
سایر منابع این باکتری خوب عبارتند از:
- میسو ژاپنی
- کلم ترش
- کفیر
- کامبوچا
- خمیرترش
- کیمچی
- زیتونها
- ترشیها
- غذاهای تخمیر شده سویا مانند تمپه
گونههای پروبیوتیک در غذاهای تخمیر شده نیز یافت میشوند. مانند:
- غلات
- حبوبات
- کلم
- ذرت
- ذرت خوشهای
این غذاها همچنین حاوی پریبیوتیک هستند. پریبیوتیکها «غذای» پروبیوتیکها هستند. آنها به رشد و تکثیر پروبیوتیکها کمک میکنند و علاوه بر بهبود سلامت دستگاه گوارش، ممکن است جذب کلسیم را هم افزایش دهند.
پروبیوتیکها همچنین ممکن است در مکانهای جالبی مانند شیر ماک (آغوز) در شیر مادر و دستگاه گوارش شما یافت شوند. همچنین در روده حیوانات نیز وجود دارند، موش صحرایی، برخی ماهیهای دریایی آب شیرین. همچنین برخی از طیور در درون خود پروبیوتیک دارند.
ویژگیهای پروبیوتیکها
برای اینکه میکروبیومها بهعنوان پروبیوتیک شمارش شوند، باید دارای ویژگیهای زیر باشند:
- دوام در شرایط سخت: پروبیوتیکها باید بتوانند در سطوح پایین pH در اسید معده و شکم قدرت خود را حفظ کنند.
- زنده ماندن در روده پس از هضم: این امر مستلزم مقاومت در برابر اسید صفراوی و همچنین اسید معده است.
- فعالیتهای ضد میکروبی: پروبیوتیکها باید بتوانند با میکروبهایی مانند قارچها و حتی باکتریها مبارزه کنند.
- جداسازی از منابع مختلف: پروبیوتیکهای مورد استفاده توسط انسان از منابع لبنی و غیر لبنی مانند غذاهای تخمیر شده جدا هستند. با اینحال، ممکن است برای استفاده ما از بدن انسان جدا شوند.
- بیخطر برای مصرف: پروبیوتیکها بهمنظور بهرهمندی از فوایدشان برای سلامتی، باید بیخطر باشند.
پروبیوتیکها چگونه عمل میکنند؟
پروبیوتیکها فواید خود برای سلامتی را در درجه اول از دستگاه گوارش که شامل دهان، مری، معده، روده کوچک و بزرگ و همچنین مقعد است، تأمین میکنند. با اینحال، پروبیوتیکها تمرکز بسیار دقیقی روی میکروارگانیسمهای روده دارند که برای بهبود و حفظ سلامتی کار میکنند.
متأسفانه، دقیقاً مشخص نیست که پروبیوتیکها چگونه نقش خود را در بدن ایفا میکنند. آنچه مشخص شده این است که آنها میتوانند ایمنی بدن را در مقابل عوامل خارجی خطرناک افزایش دهند. آنها همچنین برای اطمینان از دفع این مهاجمان از بدن، تلاش میکنند.
پروبیوتیکها علاوه بر ایمنی، نقش ضدالتهابی در بدن ایفا میکنند. ادعاهایی نیز مطرح شده که پروبیوتیکها به مدیریت پاسخ بدن در مقابل درد، کمک میکنند.
بسیاری از غذاهایی که حاوی پروبیوتیک هستند، حاوی پریبیوتیک نیز هستند. پریبیوتیکها «غذای» پروبیوتیکها هستند. آنها به رشد و تکثیر پروبیوتیکها کمک میکنند و علاوه بر کمک به بهبود سلامت دستگاه گوارش، ممکن است جذب کلسیم را هم افزایش دهند. پریبیوتیکها در غذاهایی مانند موز، پیاز، سیر، ترهفرنگی، مارچوبه، کنگر فرنگی، لوبیا و غلات کامل یافت میشوند.
مزایای پروبیوتیکها
پروبیوتیکها مزایای بسیاری برای سلامتی ارائه میدهند. آنها ممکن است اثرات مثبت زیر را بر بدن داشته باشند:
پاسخ ایمنی بدن را تنظیم میکند
پروبیوتیکها پاسخ ایمنی بدن را به روشهای مختلف تنظیم میکنند.
پروبیوتیکها میتوانند فعالیت آنتیبادیهای مانند سلولهای T را تحریک کرده و با جلوگیری از دسترسی باکتریها به پوشش محافظ روده، آنها را متوقف کنند. آنها همچنین محافظت از پوشش روده را افزایش میدهند و هنگامیکه بدن با عوامل خارجی خطرناک مواجه میشود، واکنش ضدالتهابی را تحریک میکنند.
بهبود علائم سندروم روده تحریکپذیر
سندروم روده تحریکپذیر (IBS) اختلالی در روده است که میتواند باعث اسهال، دلدرد، گاز و یبوست شود. در حالیکه تشخیص علت این بیماری دشوار است، با حساسیت غذایی، تعاملات مغز و روده و رشد بیشازحد باکتری ارتباط دارد.
پروبیوتیکها به دلیل خواص ضد باکتری خود میتوانند از بدن در برابر باکتریهای مضر و ایجادکننده IBS محافظت کنند. آنها همچنین از سد محافظتی روده در جلوگیری از حملات عوامل خارجی خطرناک پشتیبانی میکنند. تحقیقات نشان میدهد که پروبیوتیکها به عادیسازی حرکت روده (دفع مدفوع) در افراد مبتلا به IBS کمک میکنند.
کاهش درماتیت آتوپیک در کودکان
پروبیوتیکها ممکن است به مدیریت درماتیت آتوپیک (التهاب همراه با خارش پوست که معمولاً کودکان را تحت تأثیر قرار میدهد) با توجه به شدت این بیماری کمک کنند و همچنین میتوانند برای جلوگیری از ابتلای نوزاد به این بیماری، در دوران بارداری از جنین پشتیبانی کنند.
پروبیوتیکها ممکن است پس از مواجهه با التهابی که منجر به درماتیت میشود، باعث ترمیم پوست شوند. همچنین ثابت شده است که میتوانند میزان بازسازی بافت پوست را افزایش دهند. این امر باعث داشتن پوست جدیدتر و با ظاهر بهتر میشود.
این باکتری همچنین میتواند با تقویت ایمنی بدن، شدت درماتیت آتوپیک را کاهش دهد.
پروبیوتیک به مدیریت اسهال ناشی از آنتیبیوتیک کمک میکند
مصرف آنتیبیوتیک برای مدیریت یا جلوگیری از عفونتهای باکتریایی برخی اوقات میتواند باعث اسهال شود. این امر به این دلیل رخ میدهد که آنتیبیوتیکها میکروبیومها را مختل میکنند که میتواند باعث تجمع مایع شود. تجمع مایع رودهای باعث تشدید اسهال میشود و اختلال در میکروبیم نیز ممکن است خطر عفونتهای ناشی از سایر ارگانیسمهای بیماریزا را افزایش دهد.
برخی از انواع پروبیوتیک میتوانند احتمال اسهال ناشی از پروبیوتیک را کاهش دهند. این امر در مورد همه سنین، خصوصاً افراد بالای 65 سال که بیشتر در معرض خطر این بیماری هستند، صادق است.
پروبیوتیک ممکن است چاقی را کنترل کند
این احتمال وجود دارد که پروبیوتیکها به کنترل وزن کمک کنند.
در حیوانات، برخی از گونههای پروبیوتیکها نشان دادهاند که هنگام مصرف رژیم پرچرب، از افزایش وزن جلوگیری میکنند.
برای انسانها، در حالیکه همیشه قطعی نیست، این احتمال وجود دارد که پروبیوتیکها باعث کاهش چشمگیر در وزن و چربی بدن، پس از استفاده مداوم به مدت چند هفته یا چند ماه، شوند. این اتفاق با ایجاد تغییر در باکتری روده، توسط پروبیوتیک امکانپذیر است.
این مزیت خاص نیازمند تحقیقات بیشتر است، زیرا برخی از مطالعات نشان میدهد که پروبیوتیکها تأثیر بسیار کمی بر کاهش وزن دارند. همچنین باید توجه داشت که مصرف پروبیوتیکها بهتنهایی منجر به کاهش وزن نمیشود.
اگر تمام روشهای لاغری را امتحان کردهاید و نتیجه نگرفتهاید
کلینیک لاغری وندا شما را بدون رژیم، بدون ورزش و بدون عوارض، و با ضمانتنامه کتبی به اندام دلخواهتان میرساند
عوارض جانبی پروبیوتیکها
علیرغم مزایای زیاد پروبیوتیکها، متخصصان هنوز در مورد میزان ایمن بودن مکملهای پروبیوتیک اطلاعات دقیقی ندارند. گزارشهای نادری در مورد قارچ خونی (بیماریای که منجر به وجود مخمر یا قارچ در خون میشود) و باکتریمی (وجود باکتری در خون) وجود دارد. استفاده از پروبیوتیک همچنین ممکن است با التهاب بافت پوششی قلب مرتبط باشد.
اگر از بیماری جدی رنج میبرید، اخیراً تحت عمل جراحی قرار گرفتهاید یا در حال حاضر دچار نقص سیستم ایمنی هستید، باید در استفاده از پروبیوتیکها احتیاط کنید.
توجه داشته باشید که پروبیوتیکها میتوانند بهعنوان مکمل غذایی، یک دارو یا ماده غذایی به بازار عرضه شوند. بیشتر پروبیوتیکها بهعنوان مکملهای غذایی فروخته میشوند، بنابراین ممکن است بخواهید قبل از مصرف نگاه دقیقتری به آن بیندازید.
همیشه قبل از افزودن مکملهایی مانند پروبیوتیکها به برنامه روتین خود، با پزشک مشورت کنید. گونههای مختلف پروبیوتیکها عملکردهای متفاوتی در بدن دارند، بنابراین نوع مورد نیاز شما به دلیل استفاده از آن بستگی دارد.
سخن پایانی
پروبیوتیکها باکتریهای مفیدی هستند که میتوانند یک افزودنی عالی برای یک شیوه زندگی سالم باشند. آنها به حفظ سلامت روده کمک میکنند، برای حفظ ایمنی مفید هستند و حتی ممکن است از شما در مقابل برخی بیماریهای پوستی محافظت کنند.
این باکتری بهراحتی در غذاهای تخمیر شده موجود است و بهطور طبیعی در قسمتهای خاصی از بدن وجود دارد. برای حمایت از مصرف پروبیوتیکها، مکملهای غذایی نیز در دسترس هستند. قبل از مصرف مکمل، در مورد نیازهای خود با پزشک یا متخصص تغذیه صحبت کنید.